Wychodząc naprzeciw obowiązującemu prawu publikujemy Standardy ochrony małoletnich, które obowiązują w Naszej Parafii.
Pragniemy stać na straży bezpieczeństwa dzieci i młodzieży na różnych płaszczyznach ich życia: rodzinnego, szkolnego, koleżeńskiego i parafialnego.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PARAFII TRÓJCY ŚWIĘTEJ
W RUDNIKU NAD SANEM
14 sierpnia 2024 rok
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 2 -
PREAMBUŁA
Niniejszy dokument stanowi realizację obowiązku prawnego dotyczącego wprowadzenia we
wszystkich instytucjach mających kontakt z dziećmi, standardów ich ochrony przed krzywdzeniem
[ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)].
Ustawa nazwana „Ustawą Kamilka”, zrodzona z odruchu solidarności ponad wszystkimi
podziałami, została bezzwłocznie przyjęta przez Kościół. Odpowiedź pasterzy, osób duchownych
i kompetentnych świeckich od wielu lat zaangażowanych w ochronę dzieci oraz osób bezbronnych przed
przemocą sprawiła, że Kościół jako jedna z pierwszych instytucji postanowił przyjąć i wdrożyć
w swoich placówkach standardy ochrony dzieci przed przemocą. To zaangażowanie nie jest
przypadkowe. Przez nie Kościół realizuje misję powierzoną mu przez Pana, aby nie zginęło żadne
z tych najmniejszych. W oparciu o tę ewangeliczną misję uznaje, że dobro dziecka jest najważniejsze.
Parafia, jako podstawowa komórka instytucjonalna Kościoła, wyróżnia się specyficznymi
obszarami działania. W kościele parafialnym sprawowane są sakramenty i odprawiane różne
nabożeństwa. Odwiedziny chorych oraz wizyty duszpasterskie dają okazję do wglądu m.in. w sytuację
rodzinną, materialną parafian, również w kontekście zauważenia krzywdy i przemocy, a co za tym idzie
dają możliwość podjęcia odpowiednich kroków zapobiegawczych lub interwencji. W parafii funkcjonują
różne grupy duszpasterskie, odbywają się zbiórki ministrantów, lektorów, próby scholi, organizowane są
wyjazdy.
W parafii zatrudniane są osoby świeckie jako pracownicy parafialni lub posługujący
wolontariusze. Dodatkowo przy parafii funkcjonują często osoby, które potrzebują pomocy. Zdarza się
również, że parafia użycza lub udostępniania pomieszczenia innym podmiotom zewnętrznym.
To w parafii głównie toczy się życie sakramentalne wiernych. Rodzice w zaufaniu
przyprowadzają swoje dzieci i oczekują, że będą one tam bezpieczne.
Z tego powodu standardy ochrony małoletnich w obszarze parafialnym poszerzone zostały o
ochronę osób dorosłych i nie dotyczy to wyłącznie osób zależnych, bezbronnych, lecz wszystkich. Mają
one za zadanie chronić przed wszelkiego rodzaju nadużyciami. Działają w obie strony – chronią
zarówno parafian, jak i osoby duchowne, pracowników i wolontariuszy parafii.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
Rozdział I
- 3 -
STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA
W PARAII
1. Akty i dokumenty na podstawie, których oparte są Standardy Ochrony Małoletnich
1.1. Kościelne
Wytyczne Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich Universal Guidelines Framework,
Rzym 2024.
Motu proprio Vos estis lux mundi, 09.05.2019, Rzym.
Nowelizacja Wytycznych dotyczących wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku
oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią
poniżej osiemnastego roku życia, 16.10.2019.
1.2. Państwowe
Kodeks rodzinny i opiekuńczy z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. 1964 Nr 9 poz. 59);
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606);
1.3. Międzynarodowe
Konwencja o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystaniem, niegodziwym traktowaniem
w celach seksualnych, 25.10.2007, Lanzarote.
Konwencja o ochronie praw dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.
2. Polityka ochrony dotycząca zasad bezpieczeństwa i sposobów ochrony dzieci na terenie parafii
2.1. W przygotowaniu dokumentu uczestniczyły zaangażowane w duszpasterstwo parafialne rodziny.
2.2. W parafii został powołany i działa Zespół ds. Prewencji oraz wyznaczona jest tzw. osoba zaufana.
2.3. Dokument „Standardy Ochrony Małoletnich” określa kwestie związane z:
a. rekrutacją osób zaangażowanych w działania duszpastersko-katechetyczne,
b. bezpiecznych relacji rówieśniczych oraz pomiędzy dorosłym a dzieckiem,
c. bezpiecznego korzystania z Internetu,
d. zasadami ochrony wizerunku i danych osobowych,
e. sposobów reagowania w parafii na przypadki niewłaściwych zachowań lub przemocy,
f. pomocą pokrzywdzonym.
2.4. Standardy ochrony są dostępne w parafii (strona www, gablota, zakrystia, kancelaria) i podane do
publicznej wiadomości także w wersji skróconej dla małoletnich.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 4 -
Rozdział II
OBJAŚNIENIE TERMINÓW
1. Osoby zaangażowane w duszpasterstwo parafialne
a. ksiądz / kapłan - duchowny chrześcijański posiadający święcenia kapłańskie na mocy których
spełnia funkcje kultowe i rytualne.
b. duchowieństwo, kler - biskupi, księża i diakoni.
c. osoby konsekrowane - osoby, które w sposób szczególny poświęcają życie Bogu. Łączy je
konsekracja, która wiąże się ze złożeniem Bogu ślubów czystości oraz najczęściej również ubóstwa
i posłuszeństwa, choć zależy to od formy życia konsekrowanego.
d. osoba świecka – członek Kościoła katolickiego i personel Kościoła inny niż biskupi, księża, diakoni
i osoby zakonne.
e. biskup – biskup lub arcybiskup diecezjalny, ordynariusz ordynariatu i prałat Prałatury Personalnej
Kościoła łacińskiego oraz hierarcha Kościołów wschodnich.
f. proboszcz – mianowany przez biskupa duszpasterz i zarządca parafii.
g. personel kościelny – duchowny, osoba zakonna lub inna osoba zatrudniona przez Kościół na
podstawie umowy, podwykonawstwa, dobrowolnie lub nieodpłatnie.
h. szafarz nadzwyczajny Komunii Świętej – osoba wyznaczona do udzielania Komunii Świętej, gdy
zabraknie odpowiedniej liczby szafarzy zwyczajnych.
i. wolontariusz – osoba, która na rzecz innych osób lub danej grupy społecznej, dobrowolnie
i bezpłatnie świadczy pracę wykraczającą poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie. Określenie
„bezpłatna” nie oznacza „bezinteresowna”, lecz „bez wynagrodzenia materialnego”.
2. Organizacja posługi Kościoła
a. parafia – określona wspólnota wiernych, utworzona na sposób stały w Kościele, nad którą pasterską
pieczę powierza się proboszczowi.
c. duszpasterstwo, w tym duszpasterstwo parafialne – sytuacja, w której jedna osoba jest
odpowiedzialna za dobro drugiej lub za wspólnotę wyznaniową. Wszelka praca polegająca na nadzorze
lub wychowaniu dzieci jest dziełem duszpasterskim.
d. duszpasterstwo pozaparafialne – dzieła, które mogą działać przy parafiach, ale mają struktury
pozaparafialne.
e. klerykalizm – postawa wobec duchowieństwa/osoby zakonnej charakteryzująca się nadmiernym
szacunkiem i przekonaniem o ich wyższości moralnej.
3. Dzieci i osoby bezbronne
a. dziecko – osoba poniżej 18. roku życia.
b. wiek bezwzględnej ochrony – wiek niższy niż wiek zgody. Czynność seksualna z osobą w wieku
ochronnym jest wykorzystaniem seksualnym, a osoba dopuszczająca się jej i lub doprowadzająca do niej
podlega odpowiedzialności karnej. W Polsce obecnie wynosi 15 lat.
c. dziecko wykorzystane seksualnie – każde dziecko w wieku bezwzględnej ochrony, jeśli osoba
dojrzała seksualnie dopuszcza się zaangażowania dziecka w jakąkolwiek aktywność natury seksualnej,
której intencją jest zaspokojenie osoby dorosłej.
d. opiekun – osoba sprawująca pieczę nad dzieckiem, uprawniona do reprezentacji dziecka oraz
posiadająca władzę prawną do dbania o interesy osobiste i majątkowe innej osoby.
e. zgoda opiekuna – zgoda rodziców albo zgoda opiekuna, rodzica zastępczego lub opiekuna
tymczasowego. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować
rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny (orzeczenie sądu opiekuńczego
zastępuje zgodę rodziców).
f. osoba dorosła bezbronna zgodnie z art. 1 ust. 2 b) Vos Estis Lux Mundi – każda osoba znajdująca
się w stanie niepełnosprawności, upośledzeniu fizycznym lub psychicznym albo
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 5 -
pozbawiona wolności osobistej, która w rzeczywistości, nawet sporadycznie, ogranicza ich zdolność
zrozumienia, chęci lub przeciwstawienia się przestępstwu w inny sposób.
4. Przemoc i jej określenia
a. uwikłanie – każda relacja, w której ktoś doświadcza strachu, poczucia winy, poczucia krzywdy,
frustracji, zniewolenia, niemożności bycia sobą, nieszczerości, przemocy.
b. nadużycie – postępowanie lub czyn niezgodny z przyjętymi normami postępowania.
c. nadużycie władzy – nadużycie stanowiska, funkcji lub obowiązku w celu wykorzystania innej osoby.
d. przemoc duchowa – odwoływanie się do przekonań religijnych i wiary osoby w celu wyrządzenia jej
szkody.
e. przemoc domowa – jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie
naruszające prawa lub dobra osobiste osób, w szczególności narażające na niebezpieczeństwo utraty
życia lub zdrowia, naruszające godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym wolność seksualną.
f. zaniedbanie (wobec osoby dorosłej, starszej) – niezapewnienie przez opiekuna środków
niezbędnych do życia osobie, którą się opiekuje.
g. przemoc emocjonalna (dorośli) – forma przemocy mająca miejsce w bliskich związkach. Przemoc
emocjonalna jest definiowana jako molestowanie, które ma miejsce, gdy dana osoba jest poddawana
działaniom mającym na celu jej kontrolowanie, z zamiarem wyrządzenia jej krzywdy.
h. bullying – znęcanie, zastraszanie, prześladowanie werbalne, społeczne, a także fizyczne.
i. gaslighting – przemoc psychiczna polegająca na manipulowania drugą osobą w taki sposób, że ofiara
przemocy z czasem przestaje ufać swoim osądom, staje się zalękniona i traci zaufanie do swojej pamięci
czy percepcji.
j. grooming (wobec dorosłego) – zachowania mające na celu izolację osoby, uczynienie jej zależną,
skłonną do zaufania i bardziej podatną na agresywne zachowanie.
k. seksizm – uprzedzenie lub dyskryminacja ze względu na płeć.
l. seksualizacja – uprzedmiotowienie osoby.
ł. cyberprzemoc – wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
5. Osoby dotknięte krzywdą lub niewłaściwym zachowaniem
a. osoba pokrzywdzona – osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio
naruszone lub zagrożone przez przestępstwo (art. 49 §1 k.p.k.).
b. osoby pokrzywdzone przemocą w rodzinie – osoby najbliższe, inne osoby pozostające w stałym lub
przemijającym stosunku zależności od osoby stosującej przemoc (art. 115 §11 Ustawy o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).
c. skarżący – każda osoba składająca skargę, która może zawierać zarzut, podejrzenie, obawę lub
zgłoszenie naruszenia prawa.
d. pozwany – osoba, na którą złożono skargę.
e. oskarżony – osoba, której postawiono zarzuty karne.
f. przestępca seksualny – osoba, która przyznała się do wykorzystania seksualnego lub której
odpowiedzialność za wykorzystanie została orzeczona przez właściwy sąd i/lub procedurę kościelną.
6. Zespół ds. Prewencji i jego działalność
a. osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci – osoba wyznaczona przez przełożonego
danego dzieła duszpasterskiego, danej grupy parafialnej, np. ministrantów, sprawująca nadzór nad
prawidłowym stosowaniem standardów ochrony dzieci.
b. osoba zaufana – osoba wyznaczona przez przełożonego danego dzieła duszpasterskiego, ciesząca się
zaufaniem i odpowiednio przygotowana, odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń o
zdarzeniach dotyczących przemocy.
c. osoba odpowiedzialna za interwencję – zarządca placówki (proboszcz) odpowiedzialny za
podejmowanie interwencji w przypadku zaistnienia przemocy.
d. kompetencje miękkie – umiejętności psychospołeczne, np. komunikatywność, asertywność.
e. konflikt interesów – sytuacja, w której powstaje konflikt pomiędzy obowiązkami służbowymi danej
osoby a jej prywatnymi interesami, który może mieć wpływ na wykonywanie tych obowiązków.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 6 -
f. lojalność środowiskowa – silna lojalność wobec grupy ludzi, przełożonego, która może przyjmować
formy pozytywne lub negatywne.
g. dane osobowe – wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania
żyjącej osoby fizycznej.
h. wniosek o wgląd w sytuację rodziny – pismo może zostać złożone przez każdą osobę fizyczną
i prawną, która chce, aby sąd zbadał aktualną sytuację rodzinną. Wniosek nie podlega żadnej opłacie
sądowej, może być złożony w każdej chwili i w przypadku jego odrzucenia przez sąd nie rodzi żadnych
negatywnych konsekwencji wobec wnioskodawcy.
7. Formy przemocy wobec dziecka
a. przemoc fizyczna to przemoc, w wyniku której dziecko doznaje fizycznej krzywdy lub jest nią
potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony
rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za dziecko. Przemoc fizyczna wobec dziecka może być
czynnością powtarzalną lub jednorazową.
b. przemoc psychiczna i emocjonalna to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa interakcja wobec dziecka,
obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania.
c. zaniedbywanie dziecka to chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb
fizycznych/psychicznych powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju.
d. narażenie na przemoc w rodzinie – forma psychicznego znęcania się nad dzieckiem, w której
dziecko jest obecne – słyszy lub widzi – gdy inny członek rodziny doświadcza przemocy.
e. wykorzystywanie seksualne dziecka – włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono
w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo
i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub
obyczajowymi danego społeczeństwa.
f. przemoc rówieśnicza – dziecko doświadcza różnych form przemocy ze strony rówieśników,
bezpośrednio lub z użyciem technologii komunikacyjnych. Ma miejsce wtedy, gdy działanie ma na celu
wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter systematyczny
(powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy sprawców.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 7 -
Rozdział III
KODEKS ZACHOWAŃ
1. Relacja dorosły - dziecko
1.1. Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim:
Wszystkie spotkania z dziećmi na terenie parafii powinny być organizowane w miejscach
oficjalnych, ogólnodostępnych i do tego przygotowanych.
Nie można przebywać z dzieckiem sam na sam w warunkach odizolowanych. Jeżeli dobro
dziecka wymaga indywidualnego spotkania, nie może się ono odbywać w sekrecie (zalecane
powiadomienie rodziców lub przełożonego) i w warunkach odizolowanych.
Osoba przeprowadzająca spotkanie powinna zatroszczyć się o transparentność (np. przeszklone
lub uchylone drzwi pomieszczenia, które nie mogą być zamknięte na klucz, obecność innych osób
w bezpośrednim pobliżu, powiadomienie innych osób o spotkaniu). Indywidualnych spotkań z
dziećmi nie wolno w nieroztropny sposób mnożyć ani przedłużać.
Spotkania takie nie powinny odbywać się w godzinach późnych lub nieodpowiednich, z
zachowaniem roztropności przy planowaniu spotkań formacyjnych czy modlitewnych dla dzieci
i młodzieży.
Dzieci nie mogą same przebywać w pomieszczeniach mieszkalnych osób duchownych. Nie
powinny też towarzyszyć duszpasterzom w miejscach lub w sprawach niezwiązanych ze
sprawowaniem posługi lub formacją.
Dzieci powinny zawsze pozostawać pod opieką osoby dorosłej. Podczas pełnienia funkcji
wychowawczych opiekunowie nie mogą pozostawać pod wpływem alkoholu lub substancji
psychoaktywnych ani przyjmować ich w obecności dzieci.
Dzieci na terenie parafii nie mogą przebywać pod wyłączną opieką innego dziecka, chyba że
inaczej stanowią regulaminy religijnych ruchów duszpasterstwa pozaparafialnego, w tym
wypadku stosuje się standardy opracowane przez te grupy. Osoby te powinny być odpowiednio
uformowane, przygotowane i pełnić posługę pod okiem dorosłych.
Jeśli spotkania formacyjne, np. przygotowanie do bierzmowania, odbywają się w domach
wybranych rodzin, również muszą być przeprowadzane w grupie, nigdy indywidualnie.
Zakazuje się przewożenia dzieci prywatnymi samochodami, zwłaszcza w pojedynkę, bez wiedzy
i wyraźnej zgody rodziców lub opiekunów prawnych.
Niestosowne jest skracanie dystansu przez przechodzenie na „ty” osoby dorosłej z dzieckiem.
W prywatne życie dziecka wolno ingerować tylko w takim wymiarze, w jakim wymaga tego
konkretny problem.
W przypadku konieczności podjęcia rozmów na temat seksualności należy wykazać się
delikatnością i roztropnie rozeznać, czy takiej rozmowy nie powinien przeprowadzić specjalista.
W obecności dzieci nie wolno wypowiadać treści i żartów o podtekście seksualnym. Zabronione
jest prezentowanie dzieciom treści obscenicznych, erotycznych, pornograficznych lub mających
podtekst seksualny, zawierających sceny brutalnej przemocy bądź nieodpowiednich do wieku i
wrażliwości odbiorców w jakikolwiek sposób i za pomocą jakiegokolwiek urządzenia.
Niedozwolone jest stosowanie przemocy fizycznej oraz psychicznej, takiej jak: poniżanie,
upokarzanie, ośmieszanie, dokuczanie, szykanowane, znęcanie się, zarówno w bezpośrednich
kontaktach, jak i za pośrednictwem mediów społecznościowych.
Niedopuszczalne są wszelkiego rodzaju nadużycia duchowe.
Każdy przypadek przemocy fizycznej, psychicznej (emocjonalnej) czy seksualnej pomiędzy
dziećmi wymaga natychmiastowej reakcji ze strony opiekunów.
Nie wolno dotykać dzieci wbrew ich woli ani w sposób nieadekwatny do relacji duszpasterskich
lub wychowawczych.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 8 -
1.2. Zachowania niedozwolone to wszelkie formy zachowania wobec dzieci, które oddziałują w
ich wolność i integralność fizyczną lub psychiczną, wywołując poczucie dyskomfortu, lęku,
poczucia braku bezpieczeństwa, zażenowania, wstydu, a w szczególności:
wszelkie formy okazywania niechcianej czułości;
dotykanie miejsc intymnych (choćby przez bieliznę lub odzież);
pocałunki;
mocne i zamykające uściski, uniemożliwiające przerwanie kontaktu;
klepanie po pośladkach, udach, kolanach, głowie;
łaskotanie lub mocowanie się w dużej bliskości cielesnej;
masaże;
sadzanie na kolanach;
kładzenie się lub spanie obok;
używanie wulgaryzmów.
częstowanie dzieci tytoniem, alkoholem i innymi substancjami psychoaktywnymi, posiadania
środków niedozwolonych przez prawo. Nie wolno również tolerować ich posiadania oraz
zażywania przez dzieci.
1.3. Zasady ochrony dotyczące wyjazdów organizowanych przez parafię:
zapoznać rodziców lub opiekunów prawnych dzieci z harmonogramem prowadzonych spotkań;
zadbać o wyrażenie przez nich zgody w formie pisemnej na udział w spotkaniach;
ustalić zasady odbioru dzieci;
ustalić zasady komunikacji elektronicznej z dziećmi;
wszystkie formy zorganizowanego czasu, a w sposób szczególny wypoczynku dzieci powinny
być realizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;
na wyjazdy grupowe należy uzyskać pisemną zgodę rodziców lub opiekunów prawnych, po
uprzednim zapoznaniu ich z ramowym planem działania i zasadami jego organizacji
(regulaminem). Podczas wyjazdu rodzice lub opiekunowie prawni mają prawo do kontaktu ze
swoim dzieckiem oraz z jego opiekunem;
podczas wyjazdów parafialnych opiekunowie nie powinni nocować w tym samym pomieszczeniu
co podopieczni. W sytuacji szczególnej, wymagającej od opiekuna pozostania w nocy w
pomieszczeniu z wychowankiem, powinien on o tym fakcie zawiadomić inną osobę dorosłą,
kierownika wyjazdu oraz, jeśli to możliwe, rodzica lub opiekuna prawnego wychowanka. Jeśli
wyjazd przewiduje noclegi zbiorowe, organizator zawiera informację na ten temat w regulaminie.
Szczególnie zadbać należy o ochronę dzieci w toaletach, łazienkach, przebieralniach czy
szatniach. (Załącznik 5_Oświadczenie organizatora wypoczynku)
2. Relacja dziecko - dziecko
2.1. Równe traktowanie i szacunek dla każdej osoby:
traktuj innych tak, jak chcesz, aby inni traktowali Ciebie.
pamiętaj, że każda osoba jest kimś wyjątkowym i szczególnie obdarowanym przez Boga.
Należą się jej szacunek i troska o jej dobro.
bądź tolerancyjny – szanuj odmienny wygląd, przekonania, poglądy i cechy rówieśników.
pamiętaj, że przez różnorodność wzajemnie się ubogacamy.
masz prawo do zabawy i relacji z każdym dzieckiem, ale pamiętaj, że nie zawsze inne dziecko
ma chęć do kontaktu z Tobą w danym momencie.
zachowaj otwartość i bądź wrażliwy na wszystkie osoby, nawet jeśli nie należą do grona Twoich
najbliższych przyjaciół. Nie wykluczaj ich ze wspólnych działań, rozmów i szkolnych
aktywności.
2.2. Zasady komunikacji między dziećmi:
zachowuj życzliwość i szacunek wobec koleżanek/kolegów.
pamiętaj, że każdy ma prawo do wyrażania swojego zdania, myśli i przekonań, o ile nie
naruszają one dobra innych osób.
słuchaj innych, gdy mówią.
zachowuj kulturę słowa w każdej sytuacji.
stosuj formy grzecznościowe.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 9 -
pytaj o zgodę na kontakt fizyczny (przytulenie, pogłaskanie).
2.3. Szacunek dla cudzej własności, prywatności i przestrzeni:
szanuj rzeczy osobiste i mienie innych osób.
zapytaj, jeśli chcesz pożyczyć od kogoś jakąś rzecz.
nie przeglądaj prywatnych rzeczy innych osób bez ich zgody.
nie rób zdjęć, nie nagrywaj ani nie rozpowszechniaj wizerunku innych osób bez ich wyraźnej
zgody.
pamiętaj, że każdy ma prawo do przestrzeni osobistej. Jeśli inna osoba potrzebuje chwili
samotności, uszanuj to. Naruszanie tej przestrzeni może rodzić konflikty.
2.4. Zakaz stosowania przemocy w jakiejkolwiek formie:
nie stwarzaj sytuacji, w których ktoś czułby się celowo pomijany, izolowany.
nie stosuj przemocy fizycznej. Szturchanie, popychanie, kopanie czy siłowe przytrzymywanie
kolegi/koleżanki naruszają jego/jej integralność fizyczną.
szanuj przestrzeń intymną kolegów/koleżanek. Nigdy nie dotykaj ich w sposób, który może być
uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny.
nie wyśmiewaj, nie obgaduj, nie ośmieszaj, nie zawstydzaj, nie upokarzaj, nie lekceważ i nie
obrażaj kolegów/koleżanek.
nie wypowiadaj się w sposób obraźliwy o rodzicach kolegów/koleżanek.
nie zwracaj się w sposób wulgarny do innych.
pamiętaj, że żarty są wtedy żartami, kiedy nikt z ich powodu nie cierpi. Jeśli tak jest,
natychmiast zakończ taką zabawę słowną.
nie narażaj siebie i innych uczniów na sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu fizycznemu czy
psychicznemu.
nie wyrażaj negatywnych, prześmiewczych komentarzy na temat zachowania, pracy, wyglądu
kolegów/koleżanek.
nie zabieraj rzeczy należących do innych bez ich zgody.
2.5. Sposoby pokojowego rozwiązywania konfliktów:
wycisz się, uspokój, zatrzymaj niepotrzebną kłótnię, zanim stracisz nad sobą kontrolę.
Zastanów się, co chcesz osiągnąć. Jeśli to możliwe, podejmij spokojną rozmowę z drugą stroną.
powiedz, co według Ciebie jest problemem, co przyczyną nieporozumienia, czego oczekujesz.
słuchaj drugiej osoby. Dopytaj o jej odczucia i oczekiwania.
upewnij się, że Twój rozmówca powiedział wszystko odnośnie do swoich odczuć.
wspólnie wymyślcie rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony.
jeśli nie uda się Wam dojść do porozumienia, poproś o pomoc osobę dorosłą. Nie rozwiązuj
konfliktu samodzielnie.
nie bądź obojętny, gdy komuś dzieje się krzywda. Zawsze poinformuj o tym osobę dorosłą.
3. Wymagania od zewnętrznych instytucji/osób
3.1. Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom
przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich na organizatorze działalności wskazanej
w ustawie, w której biorą udział małoletni ciąży obowiązek weryfikacji zaproszonej osoby/osób
w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym.
3.2. Na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom
przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich osoba zaproszona przedkłada
organizatorowi działalności wskazanej w ustawie informację z Krajowego Rejestru Karnego
(wystarczy kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem).
4. Zasady ochrony w przestrzeni wirtualnej
4.1. Obowiązek zapewnienia bezpiecznego poruszania się w Internecie
Parafia zapewniając dzieciom dostęp do Internetu, powinna wdrożyć środki bezpieczeństwa
uniemożliwiające dostęp do treści stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju. Na
urządzeniach umożliwiających dostęp do Internetu powinno być zainstalowane i aktualizowane
oprogramowanie filtrujące treści, zaś korzystanie z Internetu powinno być monitorowane przez
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 10 -
wyznaczoną osobę przynajmniej w sposób umożliwiający ustalenie, kto, kiedy i z jakich treści korzystał.
4.2. Szacunek w kontaktach wirtualnych i zakaz cyberprzemocy respektowany przez
użytkowników Internetu:
szanuj innych i traktuj ich tak, jak chcesz, by traktowali Ciebie – dotyczy to wszystkich typów
Twojej aktywności w sieci. Po drugiej stronie ekranu jest drugi człowiek.
pamiętaj, że cyberprzemoc często zaczyna się od tzw. „niewinnych żartów”. Nie każdy ma takie
samo poczucie humoru. Uważaj na to, co piszesz i co publikujesz, w Internecie nic nie ginie.
W świecie wirtualnym łatwo poruszyć lawinę wzajemnych niechęci, co może doprowadzić do
konkretnej formy przemocy.
nie udostępniaj kontaktów do innych osób (telefonicznych, mailowych) bez ich zgody.
dbaj o swój oraz innych wizerunek w sieci – nie publikuj wrażliwych danych, powierzonych ci
informacji oraz zdjęć i filmów ośmieszających innych. Szanuj ich prywatność.
chroń intymność swoją i innych. Nie wysyłaj i nie udostępniaj zdjęć lub filmów, które by ją
naruszały.
sprzeciwiaj się hejtowi, sam nie publikuj obrażających i agresywnych komentarzy oraz reaguj,
gdy zauważysz, że ktoś jest poniżany w Internecie. Nie przesyłaj dalej ośmieszających
wiadomości. Zgłoś takie działania odpowiednim osobom.
nie prowokuj innych do niepotrzebnych, nieuzasadnionych kłótni.
nie wykluczaj swoich rówieśników z grup w mediach społecznościowych z powodu swoich
prywatnych niechęci.
nie podszywaj się w Internecie pod inne osoby. Takie zachowanie w cyberprzestrzeni jest
kradzieżą tożsamości. To jest przestępstwo.
jeżeli zauważysz, że ktoś nie wylogował się ze swojego konta, nie wykorzystuj tej sytuacji do
działań, które przyniosłyby mu szkodę, ale życzliwie poinformuj go o jego nieuwadze.
pamiętaj, że groźby, pomówienia, nawoływanie do nienawiści, prześladowanie, ośmieszanie
w cyberprzestrzeni także są karalne. Twoje działania w sieci nie są anonimowe.
5. Ochrona danych osobowych i wizerunku małoletnich
5.1. Zasady ochrony danych osobowych
Dane osobowe małoletniego podlegają ochronie na zasadach określonych w Ustawie z dna 10 maja 2018
r. o ochronie danych osobowych oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679
z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem
danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy
95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych):
a. osoby prowadzące zajęcie z małoletnimi mają obowiązek zachowania tajemnicy danych osobowych,
które przetwarza oraz zachowania w tajemnicy sposobów zabezpieczenia danych osobowych przed
nieuprawnionym dostępem;
b. dane osobowe małoletniego są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na
podstawie odrębnych przepisów;
c. osoby prowadzące zajęcia z małoletnimi są uprawnione do przetwarzania danych osobowych i ich
udostępnienia jedynie w ramach podejmowanych działań za zgodą prawnych opiekunów dziecka.
5.2. Zasady ochrony wizerunku małoletnich
a. osoby prowadzące zajęcia z małoletnimi uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr
osobistych, zapewniają ochronę jego wizerunku.
b. osobą prowadzącym zajęcia z małoletnimi nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów
utrwalania wizerunku dziecka bez pisemnej zgody opiekuna małoletniego.
c. przed utrwaleniem wizerunku małoletniego należy dziecko oraz opiekuna poinformować o tym, gdzie
będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany.
6. Zasady chroniące dotyczące wszystkich
a. Sakrament pokuty i pojednania, a także spotkania związane z towarzyszeniem duchowym powinny
odbywać się w miejscach do tego wyznaczonych (konfesjonał lub miejsce osobne, ale widoczne). Jeśli
nie można zachować tej zasady (np. w czasie wakacji, pielgrzymki czy przy spowiedzi osoby chorej
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 11 -
czy z niepełnosprawnością), należy zadbać o to, by spowiednik i penitent byli dostępni (drzwi
pomieszczenia nie mogą być zamknięte na klucz) lub widoczni dla innych osób (np. uchylone drzwi do
pomieszczenia). Niedopuszczalne jest spowiadanie w pokojach prywatnych.
b. Podczas Mszy świętych o uzdrowienie połączonych z modlitwą wstawienniczą należy zadbać o to,
aby modlitwa taka odbywała się przy głównym ołtarzu, w miejscach godnych, widocznych, centralnych,
a nie w różnych „zaułkach”, przyciemnionych pomieszczeniach.
c. Zaleca się, aby odwiedziny chorych odbywały się w obecności osoby trzeciej.
d. Do udziału w wizytach duszpasterskich należy zapraszać tylko takie osoby, które wykazują się
odpowiednią dojrzałością np. w obszarze zachowania dyskrecji.
e. Zobowiązania i obietnice księdza, pracownika lub osoby posługującej w parafii, zwłaszcza te, za które
uiszczono wynagrodzenie, powinny być udokumentowane w formie pisemnej, a kopia przekazana
beneficjentowi.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 12 -
Rozdział IV
REKRUTACJA OSÓB I ICH EDUKACJA
1. Zasady rekrutacji obowiązujące proboszcza
1.1. O każdej osobie zaangażowanej w parafii i mającej kontakt z dziećmi w obszarze związanym
z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych,
rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub
z opieką nad dziećmi uzyskuje dane z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Nawet w
przypadku osób mających krótkotrwały kontakt z dzieci na terenie parafii uzyskanie takiej informacji jest
zalecane, chociaż nie stanowi to obowiązku prawnego. W takim przypadku należy jednak najpierw
uzyskać zgodę osoby objętej takim sprawdzeniem.
Informacje zwrotne otrzymane z systemu teleinformatycznego Proboszcz drukuje i składa do akt
osobowych danej osoby.
1.2. Przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do działalności związanej
z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem
duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad nimi
ma obowiązek uzyskania od tej osoby informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie
przestępstw określonych w rozdz. XIX k.k. (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) i XXV k.k.
(przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości) oraz w zakresie art. 189a k.k. (handel
ludźmi), art. 207 k.k. (znęcanie się nad osobą najbliższą lub pozostającą w stosunku zależności) oraz
przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
Uzyskaną informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności i także składa do akt osobowych
danej osoby.
1.3. Od osoby którą zamierza dopuścić do działalności związanej z pracą z małoletnim pobiera
oświadczenie o państwie/państwach (innych niż RP), w których zamieszkiwał w ostatnich 20 latach pod
rygorem odpowiedzialności karnej.
1.4. Jeżeli prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja o niekaralności nie przewiduje
wydawania takiej informacji lub nie prowadzi rejestru karnego, wówczas taka osoba składa, pod rygorem
odpowiedzialności karnej, oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie był prawomocnie
skazany oraz nie wydano wobec niego innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuścił się takich
czynów zabronionych wobec małoletnich (Załącznik 1_Oświadczenie o krajach zamieszkania).
1.5. Jeśli parafia zatrudnia firmy z zewnątrz lub udostępnia im pomieszczenia, właściciel firmy musi
przedstawić proboszczowi oświadczenie o sprawdzeniu swoich pracowników, którzy wejdą na teren
parafii i będą mogli mieć kontakt z dziećmi, w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.
Otrzymany dokument oświadczenia Proboszcz parafii zachowuje w aktach związanych ze Standardami
Ochrony Małoletnich.
2. Edukacja osób zajmujących się profilaktyką w parafii
2.1. Wszyscy pracownicy i wolontariusze w parafii otrzymują potrzebną im wiedzę o standardach
przyjętych i obowiązujących w parafii – kodeksie zachowań, procedurach związanych z interwencją
i zgłoszeniem.
2.2. Za przeprowadzenie szkolenia odpowiedzialny jest proboszcz. Szkolenie może przeprowadzić
osoba odpowiedzialna w parafii za prewencję lub zaproszona z zewnątrz pod warunkiem, że posiada do
tego kompetencje.
2.2. Pracownicy i wolontariusze pełniący funkcje wychowawcze lub formacyjne dodatkowo otrzymują
potrzebną wiedzę dotyczącą:
rodzajów przemocy (w tym przemocy rówieśniczej);
rozpoznawania oznak przemocy (w tym wykorzystania seksualnego);
strategii działania sprawców przemocy (w tym przemocy seksualnej);
rozmowy z dzieckiem/nastolatkiem/osobą bezbronną na temat krzywdy;
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 13 -
rozmowy z dorosłymi (gdy ktoś pracuje z grupą dorosłych) dotyczącą przemocy;
zagrożeń i ochrony przed szkodliwymi treściami w Internecie;
innych zaleceń obowiązujących w danej placówce/miejscu duszpasterskim.
2.3. Każda osoba pracująca z dziećmi i osobami bezbronnymi:
składa oświadczenie o zapoznaniu się z polityką ochrony dzieci i zobowiązaniu do jej
przestrzegania (Załącznik 2_Oświadczenie o zapoznaniu się z polityką ochrony dzieci);
otrzymuje zaświadczenie o udziale w szkoleniu (Załącznik 8_Zaświadczenie o udziale
w szkoleniu);
co dwa lata uczestniczy w szkoleniu z zakresu prewencji.
2.4. Osoby odpowiedzialne za prewencję w parafii powinny mieć także wiedzę na temat:
budowania systemu prewencji zgodnego z wymogami Kościoła i ustaw państwowych (obecnie
tzw. „Ustawa Kamilka” i Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności
Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich na lata 2023-2026 oraz Wytyczne KEP,
dokument prewencji KEP);
podstawowych procedur prawnych (kanonicznych i przewidzianych przez Kodeks karny);
czynników ryzyka i czynników ochronnych;
funkcjonowania w środowisku lokalnym placówek pomocowych;
procedur ustalonych dla danej parafii.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
Rozdział V
- 14 -
STRUKTURA ODPOWIEDZIALNOŚCI
1. Zakres działań wynikający z odpowiedzialności proboszcza dotyczy:
wdrożenie w życie standardów ochrony małoletnich;
za niezastosowanie się do standardów odpowiedzialność personalnie ponosi proboszcz parafii,
również wobec prawa;
powołanie osoby lub Zespołu ds. Prewencji (należy do niego również tzw. osoba zaufana);
interwencję w przypadku zaistnienia przemocy. Proboszcz powinien to zrobić we współpracy
z osobą zaufaną i Zespołem ds. Prewencji;
bezpieczne przechowywanie notatek ze zdarzeń;
aktualizacji co dwa lata dokumentu zawierającego standardy ochrony małoletnich;
ewaluacji dokumentu we współpracy z odpowiedzialnymi za prewencję, a następnie
konsultowana z osobami zaangażowanymi w duszpasterstwo parafialne.
2. Zakres działań wynikający z odpowiedzialności osoby zaufanej oraz Zespołu ds. Prewencji:
przyjmowanie zgłoszeń dotyczących nierespektowania standardów. Osoba zaufana nie może na
własną rękę podejmować działań służących wyjaśnieniu podejrzeń i zarzutów lub weryfikacji
zgłaszanych faktów. Obowiązuje ją zasada poufności (Załącznik 3_Oświadczenie o
zachowaniu poufności). Powinna to być osoba faktycznie budząca zaufanie, posiadająca tzw.
kompetencje miękkie, predysponujące ją do kontaktu z osobami skrzywdzonymi;
dokumentowanie wszelkiej działalności dotyczącej ochrony oraz interwencji i pomocy.
dokonywania wpisów w rejestrze zdarzeń przez osoby bezpośrednio zaangażowane w daną
aktywność;
prowadzenia rejestru zdarzeń zgodnie z zasadami ochrony danych wrażliwych (Załącznik
4_Zasady sporządzania notatki).
3. Odniesienie do diecezji
Zgłoszenia nadużycia, przemocy, niewłaściwego zachowania bezpośrednio związane z osobą duchowną
należy kontaktować z delegatem ds. Prewencji lub osobami odpowiedzialnymi za prewencję.
4. Płaszczyzny powinności spoczywające na duszpasterzach, animatorach, wolontariuszach osób
małoletnich w parafii
czuwać nad własną dojrzałością emocjonalną, psychiczną, duchową;
starać się o dobór wierzących, rzetelnych, zweryfikowanych i odpowiednio przeszkolonych
osób do pełnienia funkcji animatorów, wychowawców;
wspierać dzieci w ich rozwoju ku dojrzałości;
dbać o respektowanie zasad kultury (wobec dzieci i między nimi);
czuwać nad równym traktowaniem dzieci, z uwzględnieniem ich potrzeb i osobistych
uwarunkowań;
dbać o przestrzeganie prawa do nienaruszalności cielesnej i prywatności;
organizować działania duszpasterskie w miejscach bezpiecznych;
utrzymywać możliwie żywy i transparentny kontakt z rodzicami dzieci;
dbać o przestrzeganie zasad prywatności i ochrony wizerunku oraz danych osobowych dzieci.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
Rozdział VI
- 15 -
PROCEDURY POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZGŁOSZENIA PRZEMOCY
LUB NIEWŁAŚCIWEGO ZACHOWANIA
1. Sposoby reagowania na oskarżenia lub niewłaściwe zachowania
1.1. W przypadkach przemocy fizycznej bądź seksualnej, gdy sprawcą jest osoba dorosła lub dziecko,
należy zgłosić ten fakt zgodnie z prawem do organów ścigania lub/oraz do delegata właściwej instytucji
kościelnej.
1.2. Gdy sprawa dotyczy niewłaściwego zachowania osób świeckich zatrudnionych w parafii bądź
wolontariuszy, sprawę należy zbadać i podjąć adekwatne kroki w zależności od tego, czego dotyczyło to
zachowanie. Każdorazowo należy podjąć z tą osobą rozmowę i jeśli zajdzie taka potrzeba, to okresowo
lub stale wycofać ją z pracy duszpasterskiej.
1.3. Jeśli niewłaściwe zachowanie dotyczy dziecka, należy o tym zawiadomić jego rodziców oraz
dyrekcję szkoły i wraz z nimi podjąć odpowiednie działania.
1.4. Jeśli sprawa dotyczy niewłaściwych zachowań dzieci wobec siebie nawzajem, należy niezwłocznie
zawiadomić rodziców dzieci oraz dyrekcję szkoły i wraz z nimi podjąć odpowiednie działania.
1.5. Osoba zaufana przy przyjmowaniu zgłoszeń współpracuje z proboszczem.
1.6. Każda informacja o niewłaściwym zachowaniu powinna być traktowana poważnie, gdyż jest
działaniem prewencyjnym.
1.7. Jeśli dorosły zaangażowany w pracę duszpasterską w parafii dowie się od dziecka, że doświadcza
ono przemocy, automatycznie ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub policję.
2. Działania obowiązkowe w przypadku stwierdzenia krzywdzenia małoletniego
W prawie karnym wyróżnić możemy 2 rodzaje obowiązków zawiadomienia o możliwości popełnienia
przestępstwa. Pierwszy z nich to obowiązek społeczny, drugi to obowiązek prawny.
2.1. Obowiązek społeczny - zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.
Wynika on z art. 304 § 1 k.p.k. Z artykułu tego możemy dowiedzieć się, że każdy kto dowiedział się
o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym Prokuraturę
lub Policję. Ale w przypadku obowiązku społecznego, niezawiadomienie odpowiednich organów
ścigania nie stanowi przestępstwa.
2.2. Obowiązek prawny - zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.
Bezwzględny obowiązek zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa mamy wtedy gdy
przestępstwo dotyczy tych najpoważniejszych czynów zabronionych. Ustawodawca wymienił je w art.
240 § 1 k.k. Do czynów tych należy m.in.: zabójstwo, seksualne wykorzystanie bezradności lub
niepoczytalności innej osoby, obcowanie płciowe z osobą małoletnią lub doprowadzenie jej do poddania
się czynnościom seksualnym, zamach na życie Prezydenta RP.
Niepoinformowanie organów ścigania o przestępstwie w przypadku czynów zabronionych stanowi
przestępstwo. Osoba, która tego zaniecha musi liczyć się z narażeniem na odpowiedzialność karną. Za
takie zachowanie, grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.
3. Interwencje w przypadku zaistnienia krzywdy lub niewłaściwego zachowania wobec
małoletniego
3.1. Interwencja cywilna jest podejmowana w sytuacji, w której w ramach środków dostępnych
rodzicom lub opiekunom, dochodzi do zagrożenia dobra małoletniego poprzez wywołanie szkody
majątkowej lub niemajątkowej.
3.2. Interwencja karna jest podejmowana w sytuacji podejrzenia popełnienia wszelkiego rodzaju czynu
zabronionego na szkodę dziecka oraz wszelkiego rodzaju wykroczeń na szkodę dziecka.
3.3. Interwencja Niebieskie Karty jest podejmowana w sytuacji podejrzenia występowania przemocy
domowej przez którą należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub
zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub
dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
Rozdział VII
- 16 -
POMOC OSOBOM SKRZYWDZONYM
1. Zasady udzielania pomocy małoletniemu dotkniętemu krzywdą
1.1. Podstawą udzielania pomocy dziecku krzywdzonemu jest podmiotowy kontakt (w tym nie
zmuszanie go do potwierdzenia naszych podejrzeń) oraz zapewnienie mu bezpieczeństwa, najlepiej we
współpracy z rodzicami lub, jeśli nie jest to możliwe – poprzez interwencję prawną oraz działania
instytucjonalne.
1.2. Zasadą udzielania pomocy dziecku krzywdzonemu przez parafię jest współpraca zespołowa
(ograniczona jednak, ze względu na zachowanie dyskrecji, do osób pracujących z dzieckiem z
włączeniem w to tzw. „osoby zaufania”) oraz interdyscyplinarna.
1.3. Podejmowane działania powinny opierać się na diagnozie dziecka i jego sytuacji, powinny być
monitorowane i prowadzone do czasu uzyskania poprawy sytuacji dziecka. Działania parafii nie
kończą się zatem z chwilą nawiązania współpracy z rodziną dziecka lub przekazania zawiadomienia
odpowiednim służbom.
1.4. Proboszcz, osoba zaufana, Zespół ds. Prewencji zawsze podejmuje działania zgodne
z posiadanymi kompetencjami.
2. Współpraca interdyscyplinarna na rzecz pomocy małoletniemu
Przemoc wobec dzieci jest problemem, który wymaga zdecydowanego i jednocześnie wyważonego
działania wszystkich osób, które dowiedziały się o niej lub podejrzewają jej występowanie. Ważne jest
by było ono oparte na profesjonalnej wiedzy i umiejętnościach poszczególnych osób, zespołowe,
skoordynowane, by bazowało na przyjętych w parafii, zgodnych z prawem, zasadach i procedurach,
a także wykorzystywało wiedzę i kompetencje innych służb odpowiedzialnych za pomoc.
Połączenie kompetencji parafii, szkoły, poradni specjalistycznej, służby zdrowia, ośrodka pomocy
społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, organizacji pozarządowych,
policji, prokuratury, sądu, podnosi skuteczność udzielanej pomocy.
3. Telefony i kontakty wsparcia
571 805 535 Dyżur telefoniczny „Zgłoś krzywdę” można uzyskać informacje o procedurach
kościelnych oraz wsparcie w przypadku trudności w zgłoszeniu krzywdy;
E-mail konsultacjekanoniczne@fsj.org.pl służy udzielaniu konsultacji w obszarze prawa
kanonicznego osobom, które zgłosiły krzywdę wykorzystania seksualnego w Kościele;
116111 - telefon zaufania dla dzieci i młodzieży;
800120226 - policyjny telefon zaufania;
800120002 - niebieska linia dla ofiar przemocy w rodzinie;
885680600 – Telefon Wsparcia Duchowego Caritas Diecezji Sandomierskiej.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 17 -
Rozdział VIII
SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSKARŻONYMI O WYRZĄDZENIE
KRZYWDY LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIE
1. Charakterystyka osoby oskarżonej
1.1. Do parafii mogą należeć osoby, które są oskarżone o różne przestępstwa bądź mają wyrok
w zawieszeniu, lub też wróciły do środowiska po odbytym wyroku. Nie powinny one pracować
z dziećmi, natomiast powinny zostać objęte pomocą duszpasterską.
1.2. W sytuacji, gdy oskarżonym jest dziecko, należy współpracować z jego rodzicami lub opiekunami
prawnymi w takim zakresie, w jakim jest to możliwe i potrzebne. Ich również dobrze jest otoczyć opieką
duszpasterską.
1.3. W sytuacji, gdy osobą oskarżoną jest kapłan lub osoba konsekrowana, należy zastosować się do
wskazań uzyskanych od biskupa miejsca. Wobec takiej osoby powzięte zostają kroki przewidziane przez
Wytyczne KEP. Taka osoba pod żadnym pozorem nie może pracować z dziećmi; natychmiast należy ją
odsunąć od podejmowanej pracy na czas wyjaśnienia sprawy.
1.4. Gdy osobą oskarżoną jest świecki pracownik lub wolontariusz parafialny, należy odsunąć taką osobę
od podejmowanej pracy na czas wyjaśnienia sprawy lub do czasu decyzji prokuratury oraz objąć ją opieką
duszpasterską.
2. Prawa osoby oskarżonej
2.1. W procesie wyjaśniania sprawy oraz w podawaniu informacji należy również zadbać o zachowanie
ochrony dobrego imienia domniemanego sprawcy.
2.2. W przypadku zaistnienia fałszywego oskarżenia, jeśli zarzuty nie zostaną potwierdzone,
a oskarżenie znane było osobom postronnym, należy przekazać im informację o niewinności
oskarżonego w formie komunikatu.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 18 -
Załącznik 1 - Oświadczenie o krajach zamieszkania
OŚWIADCZENIE
w trybie art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle
seksualnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 z późn. zm.)
Ja niżej podpisany/a oświadczam, że:
1. Posiadam obywatelstwo innego państwa niż Rzeczypospolita Polska: tak/nie*
2. Jeśli odpowiedz brzmi „tak” to proszę wpisać państwo ……………………..………………..
3. W ciągu ostatnich 20 lat zamieszkiwałem/nie zamieszkiwałem w innych państwach*
4. Proszę wpisać państwo/ państwa:…………………………….…………………………………
5. Do oświadczenia załączam informację z rejestru karnego tego/tych państw uzyskiwaną do celów
działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi: tak/nie*
6. Do oświadczenia załączam informację z rejestru karnego tego/tych państw, gdyż państwo to nie
przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej
związanej z kontaktami z dziećmi : tak/nie*
7. Oświadczam, że prawo państwa …………………………………………. nie przewiduje
sporządzenia informacji z rejestru karnego: tak/nie*
8. Oświadczam, że w państwie ..................................nie prowadzi się rejestru karnego: tak/nie*.
9. Oświadczam, że nie byłem prawomocnie skazany w państwie ........................................... za
czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu
karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005
r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec mnie innego orzeczenia, w którym
stwierdzono, iż dopuściłem się takich czynów zabronionych, oraz nie ma obowiązku
wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do
zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub
określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem,
leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu
lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
10. Oświadczam, że jestem świadomy, że składając ww. oświadczenia podlegam odpowiedzialności
karnej w trybie art. 233 Kodeksu Karnego, to jest odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywego oświadczenia. **
…………………………….………………. …………………………….……………….
Miejscowość, data Imię i nazwisko (czytelny podpis)
*niepotrzebne skreślić
**art. 233 KK *Fałszywe zeznania+
§ 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje
nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub
jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności
karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
§ 3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.
§ 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu
określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do
lat 3.
§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1) fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie
sprawy.
§ 6. Przepisy § 1-3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania
oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 19 -
Załącznik 2 - Oświadczenie o zapoznaniu się z polityką ochrony małoletnich
OŚWIADCZENIE
w trybie art. 21 ust. 1-11 oraz art. 22 b- art. 22 c Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu
zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich
(t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 z późn. zm.)
Ja niżej podpisana/y oświadczam, że:
1. Zapoznałam/zapoznałem się z treścią dokumentu pn. „Standardy Ochrony Małoletnich”
obowiązującego w ……………………………….………………………………….................................
(nazwa parafii).
2. Oświadczam*, że jestem świadomy, że składając ww. oświadczenia podlegam odpowiedzialności
karnej w trybie art. 233 Kodeksu Karnego, to jest odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywego oświadczenia. **
…………………………….………………. …………………………….……………….
Miejscowość, data Imię i nazwisko (czytelny podpis)
* dotyczy osób pełnoletnich
**art. 233 KK *Fałszywe zeznania]
§ 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje
nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub
jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności
karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
§ 3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.
§ 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu
określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do
lat 3.
§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1) fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie
sprawy.
§ 6. Przepisy § 1-3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania
oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 20 -
Załącznik 3 - Oświadczenie o zachowaniu poufności informacji powziętych w procesie
postępowania w sprawie krzywdzenia dziecka oraz przetwarzanych danych osobowych
OŚWIADCZENIE
Niniejszym oświadczam, że znana jest mi treść przepisu art. 241 § 1 – § 3 k.k.* i wynikające z niego
zakazy:
1. rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały
ujawnione w postępowaniu sądowym;
2. rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności;
3. rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania prowadzonego na podstawie przepisów
o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Oświadczam, że znane są mi zasady bezpiecznego przetwarzania danych osobowych w ramach polityki
RODO.
Zobowiązuję się do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, które zostały mi ujawnione
w procedurze interwencyjnej w związku ze zgłoszeniem przemocy wobec dziecka, zawiadomieniem
o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka lub podjęciem innych działań w celu ochrony
dziecka.
…………………………….………………. …………………………….……………….
Miejscowość, data Imię i nazwisko (czytelny podpis)
* art. 241 *rozpowszechnianie wiadomości+
§ 1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tejsamej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomościz rozprawy sądowej prowadzonejz wyłączeniem jawności.
§ 3. Karze określonej w § 1 podlega, kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania prowadzonego na podstawie przepisów
o postępowaniu w sprawach nieletnich.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 21 -
Załącznik 4 - Zasady sporządzania notatki dotyczącej zdarzenia
Zapisz dokładną datę i godzinę, kiedy incydent został zgłoszony.
Podaj imię i nazwisko dziecka, wiek, adres zamieszkania (jeśli dostępny), szkołę oraz wszelkie
inne istotne informacje.
Opisz dokładnie to, co zostało zgłoszone, włączając miejsce, czas i wszelkie istotne szczegóły
zdarzenia (możesz zacytować zwroty użyte przez dziecko lub inną osobę zawiadamiającą).
Jeśli istnieją, uwzględnij dane wszelkich świadków incydentu, w tym ich imiona, nazwiska,
adresy i numery telefonów kontaktowych. Mogą to być również osoby, którym dziecko wcześniej
zgłaszało przemoc.
Opisz kroki, które podjęto w odpowiedzi na zgłoszenie, w tym komunikację z organami ścigania,
rodzicem / rodzicami / opiekunem / opiekunami, działania w celu zapewnienia bezpieczeństwa
dziecku itp.
Wymień wszelkie instytucje lub osoby, z którymi został nawiązany kontakt w związku
z incydentem.
Uwaga!
Jeśli w notatce znajdują się dane osobowe, proboszcz staje się automatycznie ich administratorem
i stosuje się do przepisów RODO. Osoba sporządzająca notatkę informuje o dobrowolności podania
danych osobowych (imię nazwisko, dane do kontaktu).
NOTATKA SŁUŻBOWA z przyjęcia zgłoszenia przemocy
Data i czas zgłoszenia
Imię i nazwisko osoby
zgłaszającej (nr tel., e-mail)
Imię i nazwisko osoby
skrzywdzonej (nr tel., e-mail)
Imię i nazwisko osoby stosującej
przemoc (nr tel., e-mail)
Forma krzywdzenia, miejsce,
okoliczności towarzyszące
Świadkowie
Forma podjętej interwencji Zawiadomienie o
popełnieniu przestępstwa
(art. 304 k.p.k.)
Wniosek o wgląd
w sytuację dziecka /
rodziny
Inny rodzaj
interwencji (jaki?)
Dane organu / placówek / osób /
instytucji, do których zgłoszono
interwencję i z którymi się
kontaktowano
…………………………….………………. …………………………….……………….
Miejscowość, data Imię i nazwisko (czytelny podpis)
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
- 22 -
Załącznik 5 – Oświadczenie organizatora wypoczynku2 dla małoletnich
OŚWIADCZENIE
Działając w imieniu organizatora wypoczynku dla małoletnich tj….……………………………………
……….……………………………………………………………………………………………………
(wpisać pełną nazwę organizatora wraz z danymi adresowymi)
organizowanego w dniach od…………………………. do …………………………...............................
w……………………………………………….……………………………………….………….............
.....................................................................................................................................................................
(wpisać dane ośrodka, w którym odbywa się wypoczynek)
oświadczam, że organizator posiada wszelkie zgody i dokumenty wymagane przepisami prawa na
wyjazd z osobami niepełnoletnimi, w tym w szczególności pisemnymi zgodami udzielonymi przez
rodziców lub opiekunów prawnych małoletnich.*
…………………………….………………. …………………………….……………….
Miejscowość, data Imię i nazwisko (czytelny podpis)
*Podstawa prawna oświadczenia : Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 z późn. zm.)
